Co KIO mówi na temat……..? – Wyjaśnienie rażąco niskiej ceny

Kiedy zamawiający wzywa o wyjaśnienie zaoferowanej ceny?

Zamawiający zgodnie z art. 224 ust. 1 ustawy Pzp wzywa wykonawcę do wyjaśnienia zaoferowanej ceny, jeśli ona sama lub jej istotne składowe wydają się rażąco niskie w stosunku do przedmiotu zamówienia, lub budzą wątpliwości co do możliwości wykonania przedmiotu zamówienia zgodnie z wymaganiami określonymi w dokumentach zamówienia.

Co więcej, zamawiający zobowiązany jest również do wezwania o wyjaśnienie, jeśli cena całkowita oferty jest niższa o co najmniej 30% od wartości zamówienia powiększonej o należny podatek Vat, ustalonej przed wszczęciem postępowania albo od średniej arytmetycznej cen wszystkich złożonych ofert niepodlegających odrzuceniu na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 1 i 10 ustawy Pzp.

Zamawiający zgodnie z powyższym wzywa do udzielenia wyjaśnień, w tym złożenia również dowodów w zakresie wyliczenia ceny lub jej istotnych składowych.

Zamawiający nie jest zobowiązany do wezwania do wyjaśnienia, jeśli rozbieżność w zaoferowanej cenie wynika z okoliczności oczywistych, które nie wymagają wyjaśnienia oraz w sytuacji, gdy zamawiający już po wszczęciu postępowania zaktualizował wartość zamówienia z uwagi na istotną zmianę cen rynkowych i zaoferowana cena odbiega o mniej niż 30% od zaktualizowanej wartości.

Wezwanie do wyjaśnienia

W postępowaniu odwoławczym w sprawie o sygn. akt. 3750/21, Krajowa Izba Odwoławcza pochyliła się właśnie nad tematem dotyczącym wyjaśnień wykonawcy w zakresie zaoferowanej ceny.

Zamawiający w przedmiotowym postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego wezwał wykonawcę do złożenia wyjaśnień oraz przedstawienia wyczerpującej i szczegółowej informacji na temat sposobu uwzględnienia wszystkich elementów mających wpływ na wymienione w kosztorysie ceny jednostkowe. Zamawiający w wezwaniu zamieścił zestawienie rodzajów prac w poszczególnych Grupach prac odnośnie do których prosił o szczegółowe przedstawienie kalkulacji cen jednostkowych, zaznaczając, że zamierza do ustalenia, czy za tę cenę można prawidłowo zrealizować zamówienie.

W piśmie wzywającym zamawiający wskazał również, iż wyjaśnienia mogą dotyczyć w szczególności:

• zarządzania procesem produkcji, świadczonych usług lub metody budowy,
• wybranych rozwiązań technicznych, wyjątkowo korzystnych warunków dostaw, usług albo związanych z realizacją robót budowlanych,
• oryginalności dostaw, usług lub robót budowlanych oferowanych przez wykonawcę,
• zgodności z przepisami dotyczącymi kosztów pracy, których wartość przyjęta do ustalenia ceny nie może być niższa od minimalnego wynagrodzenia za pracę albo minimalnej stawki godzinowej, ustalonych na podstawie przepisów ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę lub przepisów odrębnych właściwych dla spraw, z którymi związane jest realizowane zamówienie,
• zgodności z prawem w rozumieniu przepisów o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej,
• zgodności z przepisami z zakresu prawa pracy i zabezpieczenia społecznego, obowiązującymi w miejscu, w którym realizowane jest zamówienie,
• zgodności z przepisami z zakresu ochrony środowiska,
• wypełniania obowiązków związanych z powierzeniem wykonania części zamówienia podwykonawcy.

Wyjaśnienie wykonawcy

Wykonawca w odpowiedzi na wskazane wezwanie nie przedstawił kalkulacji ceny jednostkowych pozycji, o które był wzywany. Podał ogólne kwoty bez wykazania jakie elementy stanowią podstawę ich wyliczenia. Złożone wyjaśnienia nie zawierały szczegółowych danych, pomimo iż w wezwaniu o nie zamawiający poprosił. Wykonawca w swoich wyjaśnieniach zastrzegł jednocześnie, iż jeśli zamawiający uzna złożone wyjaśnienia za zbyt ogólne — będzie gotowy do przedstawienia dodatkowych informacji.

Odrzucenie oferty wykonawcy

Zamawiający po analizie otrzymanego wyjaśnienia, odrzucił ofertę wykonawcy, uznając, że zawiera ona rażąco niską cenę. Jeśli wykonawca został wezwany do wyjaśnienia zaoferowanej ceny, to na nim spoczywa ciężar wykazania, że nie nosi ona znamion rażąco niskiej. Złożone wyjaśnienia oraz załączone dowody powinny przekonać zamawiającego, że wykonawca za zaoferowaną cenę należycie wykona zamówienie. W tym konkretnym przypadku złożone przez wykonawcę wyjaśnienia oraz załączone dowody nie przekonały zamawiającego.

Odwołanie

Odrzucony wykonawca wniósł odwołanie do Krajowej Izby Odwoławczej, kwestionując decyzje zamawiającego co do odrzucenia jego oferty z postępowania. Odwołujący wskazał, iż wyjaśnienia złożone przez niego były wystarczające, a jeśli zamawiający twierdził inaczej, powinien wezwać raz jeszcze o dodatkowe wyjaśnienia.

Na rozprawie Odwołujący chcąc udowodnić, iż zaoferowana przez niego cena nie jest rażąco niska, przedstawił dowody z kalkulacji podmiotów, z którymi Odwołujący współpracuje. Krajowa Izba Odwoławcza uznała przedstawione dowody za spóźnione, gdyż nie zostały one przedstawione zamawiającemu w toku wyjaśniania ceny i „nie mogą stanowić podstawy do oceny zaoferowanej ceny przed Izbą. Zauważyć także należy, iż dla oceny wyjaśnień ceny zaoferowanej w niniejszym postępowaniu bez znaczenia jest kwota, za jaką dotychczas świadczył usługi inny wykonawca, czy też opis przedmiotu w innym postępowaniu — istotnymi są wymagania Zamawiającego ustalone dla tego postępowania i ich korelacja z zaoferowaną przez wykonawcę ceną”.

W odniesieniu do zarzutu i argumentacji Odwołującego związanej z zaniechaniem przez zamawiającego wezwania go do dodatkowych wyjaśnień zaoferowanej ceny Izba wskazała, „że tylko pierwotne złożenie wyjaśnień konkretnych, rzetelnych, odpowiadających na treść wezwania zamawiającego, a nadto popartych dowodami, umożliwia Zamawiającemu zwrócenie się do wykonawcy o przedstawienie uzupełniających wyjaśnień. Jeśli rzetelne pierwotne wyjaśnienia ceny w jakimś aspekcie wymagają przedstawienia przez wykonawcę dodatkowych informacji, wówczas Zamawiający może zwrócić się o doprecyzowanie poprzednio złożonych wyjaśnień. Wykonawca, składając wyjaśnienia zaoferowanej ceny, nie może zakładać, iż Zamawiający wystosuje wobec niego kolejne wezwanie, lecz winien dążyć do złożenia wyjaśnień pełnych i popartych dowodami”.

Izba poparła stanowisko zamawiającego, iż wyjaśnienia przedstawione w toku prowadzonego postępowania przetargowego w zakresie zaoferowanej ceny były nierzetelne. „Odwołujący w złożonych wyjaśnieniach nie przedstawił danych umożliwiających Zamawiającemu zweryfikowanie poprawności wyliczeń cen poszczególnych pozycji”.

Reasumując wykonawca, udzielając odpowiedzi na wezwanie, powinien precyzyjnie odpowiedzieć na wątpliwości zamawiającego, a wyjaśnienia sformułować w taki sposób, aby zamawiający na ich podstawie mógł jednoznacznie ustalić, że zaoferowana cena nie jest rażąco niska. Należy również pamiętać, iż powoływanie się w wyjaśnieniach na cenę, za jaką świadczy usługi inny wykonawca, czy też opis przedmiotu zamówienia w innym postępowaniu nie będzie brane przez zamawiającego pod uwagę. Co więcej, wykonawca, składając wyjaśnienia, nie może oczekiwać, że zostanie wezwany o ich uzupełnienie. Tylko pierwotne złożenie konkretnych i rzetelnych wyjaśnień odpowiadających na treść wezwania zamawiającego wraz z załączeniem dowodów umożliwia zamawiającemu zwrócenie się do wykonawcy o przedstawienie dodatkowych informacji w jakimś aspekcie.